"Otamdan qolgan dalalar" (roman) • Kutubxonachi.uz

10026 dona Yuklangan

1.2 MB Hajmi

25693 dona Ko'rilgan

"Otamdan qolgan dalalar" (roman)

Tog‘ay Murodning ilk romani "Otamdan qolgan dalalar" adib ijodidagina emas, milliy adabiyotimiz tarixida muhim hodisa bo‘lgan. Bu asarni yozishga kirishar ekan, yozuvchi o‘zini, o‘zining hayot haqidagi bilim, tasavvurlarini qayta tanqidiy taftishdan o‘tkazadi. Shu paytga qadar amal qilgan ijodiy aqidalariga sodiq qolgan holda qishloq hayoti, oddiy odamlar turmushini o‘zgacha nigoh bilan anglash yo‘lini tutadi. Mustabid tuzum sharoitida oddiy zahmatkash mehnat ahli ayni o‘sha noyob fazilatlari - to‘g‘riso‘zligi, mehnatkashligi, halolligi, odob-andishasi tufayli xoru zor bo‘layotganligini adib chuqur alam-iztirob, nadomatlar bilan kuyib-yonib tasvirlaydi. Asarda ijtimoiy ruh - pafos keng ko‘lam kasb etadi. Roman markazida Dehqonqul taqdiri turadi; asar voqealari hayoti, taqdir-qismati, ruhiy dunyosi, ona-yer, kindik qoni to‘kilgan muqaddas tuproq bilan mustahkam bog‘liq, o‘zbekning ramzi degulik mehnatkash, zahmatkash inson - bosh qahramon Dehqonqul tilidan so‘zlab beriladi. Dadil aytish mumkinki, Dehqonqul obrazi - o‘zbek adabiyotida jiddiy badiiy kashfiyot bo‘ldi. Dehqonqul sovet davri adabiyotida zavq-shavq bilan qalamga olingan mehnat qahramonlariga parodiya tariqasida yaratilgan. U totalitar tuzum, qizil imperiya siyosati tarbiyalab yetishtirgan "mehnat kishisi", "yangi inson" timsoli, mustabid hokimiyat munofiqona mafkurasining tirik qurboni. Dehqonqul sho‘rolar hukumatining deyarli tengdoshi. Yozuvchi adabiyotimizda urf bo‘lgan yo‘ldan bormaydi, qahramon taqdiri orqali davrni, "sotsialistik jamiyat tarixini ifodalash"ni o‘z oldiga maqsad qilib qo‘ymaydi. Sovet hokimiyati yillarining "muhim pallalari" atayin chetlab o‘tiladi, fuqarolar urushi yillarida aqlini tanigan bolakay 60-yillarda ham bolakayligicha qolaveradi. Bu hol o‘quvchiga aslo "mantiqsizlik" bo‘lib tuyulmaydi. Yozuvchini birinchi galda Dehqonqulni qul, mute qilib shakllantirgan hayotiy omillar qiziqtiradi. O‘zbek adabiyotining benazir namunasi mutolaasidan zavq oling.

Yuklash