Inson yashar ekanki boshidan tashvish xam baxtli kunlarni xam kurarkan. 10 yoshimda Ota-Onam avto xalokat tufayli olamdan o'tishadi. Mendan boshqa farzand ko'rishmagan ekan. Meni amakim o'z qaromog'iga olishgan. Ular menga mexribon edilar xozir xam. Ayniqsa kelinoyim meni o'z qizlariday parvarish qilishdi. Amakimni 1 o'gil 2 qizi bor. Ular menga uz opa-akamday edi. Meni xech xam begona qilishmadi. Doim birga edi akami uyladi. Opalarimni xam birin ketin uzatishdi. Kelinoyim nixoyatda mexribon shirin so'z ayol. Meni xam o'ziday qilib voyaga etkazdi.

O'qishni tamomlab ishlab yurgan kezlarim. Sovchilar kela boshladi. Bir kuni kelinoyim. Umida sen bilan maslaxatlashishim kerak, qizim erkatoyim seni maxallamizdagi Marxabo opani o'gli Jamshidbekga uzatmoqchimiz nima deysan qizim deb qoldi. Men uyalib yerga qaragancha Ayajon ixtiyorim sizlarda deb xonamga kirib ketdim Xonamga kirdimu yuragim bezovtalandi. Kelgan sovchilar maxallamizdan. O'gli akami yaqin oshnasi yaxshi yigit lekin onasi Maxalla xotin qizlar raisi nixoyatda sirli ayol, aytgani aytgan bo'lardi. Maxallada bemaslaxat ish bo'lmasdi. Qo'rqib ketdimu amakim bilan ayamni yuzini yerga qaratgim kelmadi Fotixam bo'lib to'y kuni belgilansada yuragim xayajonda edi. To'yga shunaqangi ko'p odam keldiki ta'savvur xam qilolmasdim bunaqa to'yni, o'rtacha oshiqcha daxmazasiz chiroyli to'y bo'ldi.

Ertasi kuni meni Oyijonim (Qaynona deb atamaganman xech qachon) kurishtirishdi Oyijonim bilan bir dasturxonda o'tirar ekanman. Ularning tabassumi menga qandaydir anglab bo'lmas Mexrni xis etdim. Umidaxon qizim meni uyimga kelin emas qiz olib keldim. Ikki qizim sizga mexribon uka o'glim Jamshid suyanchiq, kichik o'glim esa ukangiz bo'ladi. Dadangiz esa bizni davlatimizdir deganlarida ko'zimga yosh kelib, qattik quchoqlab Onajonim deb yiglagandim Ular menga qizim deb murojat qilar bilmaganimi o'rgatar, biror ishni noto'gri qilsam xam koyimasdan yumshoqlik bilan tushintirardi. Ayrim o'rtoqlarim qaynonasidan nolishar, xo'rliklariga, sitamu zulumlariga yig'lab yig'lab chidashar menga esa xavas qilishardi. Onajonim xech xam o'zgarmadi xozir xam shunday bir o'gil, qizim bor ularni deyarli o'zlari qaradi. Opalarim bilan xam nixoyatda inoqmiz. Ukam Jasurbekni o'ylaganimizda. Nodiraxonga xam menga aytgan gaplarini aytdi. Bizni uyda xech xam janjal bo'lmagan. Men mexrni odobni kattalardan o'rgandim. Demoqchimanki mani Onajonimday mexribon insonlar ko'paysin Oilani ustini QAYNONA deb bejiz aytishmagan ekan Dunyo turguncha turing mexribonim ONAJON. Sizdir menig quvonchim suyanchigim ONAJON. Xar bir ishingiz menga ibrat erur dunyoda. Sizdayin ONALARNI qilsin umrin ziyoda !

QAYNONA (SHER).

Oppoq liboslarga o'ralib kelgan
Oppoq orzularga ko'milib kelgan
Muxabbat suviga cho'milib kelgan
Kelinni qizim deb biling QAYNONA

O'zga xonadonga bosh egib kelgan
Ta'zim aylab dilni shod qilib kelgan
Xurmatini elga yod qilib kelgan
Kelinni qizim deb biling QAYNONA

O'glingiz yonida parvona bo'lar
Sevikli vafodor jonona bo'lar
Baxtim deb ishqida devona bo'lar
Kelinni qizim deb biling QAYNONA

Bilmasa o'rgating, ustidan kulmang
Yoki yerga urib, uni kamsintmang
Ko'ngli nozik bo'lar aslo ranjitmang
Kelinni qizim deb biling QAYNONA

Ikki yosh sevgisin xech xam ayirmang
Yolg'on so'zlab uyni janjalga qo'ymang
Noxaq so'zlar bilan bag'rini o'ymang
Kelinni qizim deb biling QAYNONA

Yashasin, baxtidan ming baxra olsin
Qizim deng yuragi alanga olsin
So'zingiz, mexringiz qalbida qolsin
Kelinni qizim deb biling QAYNONA

Bir kelinning ruhshunos bilan suhbati.

SAVOL: Kenja kelinman.Oilaviy mojorolar ko'p bo'votti uyimda chiqiwomayapman uydagila b.n nima qisam bo'ladi.
Janjalli bartaraf qilish un nima qilay?

Psixolog Ganieva Dilfuza opa javob beradilar:
Agar bu kelin oiladagi xamma bilan uzaro chikisha olmasalar albatta avvalo aybni uzlaridan kidirishlari kerak deb uylayman. Chunki oila bu kichik jamiyat. Jamiyatda insonlararo munosabatlar juda muxim. Kelishishni avvalo uzlaridan boshlashlari kerak. Chunki bu vokealar oilada tarbiya topayotgan farzandlar psixologiyasiga kattik ta'sir kiladi. Xatto ularda xayotga karshi karash urishkoklik xolatlari kuzatiladi. Shuning uchun bu kelinimiz xayotga boshkacha nazar bilan karab, Mojarolarni sababini urganib, Uzlari uzgarsala atrof uzgarganini kuradila. Eng asosiysi aklli fikr yuritish , dilozorlik kimaslik Olloxdan yaxshi kunga umid kilish, Farzandlarini kup kup bagriga bosish. Uziga karash kizikarli mashgulot topish. Xar bir muammoga echim borligiga ishonsalar bunaka muammodan tez chikib ketadila. Va albatta Oila psixologiya kursimizga kelib ukisinlar uzlarida bulayotgan uzgarishlardan judayam xayron koladilar.

Xar kuni oynaga karab mening kaynonam juda mexribon, ovsinim singlimdek ajoyib meni xamma yaxshi kuradi chunki men shunga munosibman deb takrorlayvering. Bir kunda shu ijobiy fikrlarni 50 marta aytish lozim. Natija juda ajoyib buladi Omad tilayman va oila a'zolariga uzlariga chiroyli mukofotlar surab kolaman.

Yosh QAYNONAlarga yo'riqnoma!!!

• U ko'p ishni ko'nglingizdagidek qilmasligi asabingizga tegadi. Oxirgi paytda dugonalar bilan eng ko'p muhokama qiladiganingiz ham u. Nazaringizda, ataylab jig'ingizga tegish uchun aytganingizni qilmayotgandek. U – o'g'lingizning xotini, bo'lajak nabiralaringizning onasi... Bugun endigina birinchi kelinini tushirib, o'zini qaynona rolida ilk bor ko'rayotgan yosh qaynonalar haqida gaplashamiz.
• Qaynona-kelin jamiyatimizda eng o'tkir mavzulardan biri. Ko'pincha ayollardan «Turmushga chiqqanmisiz?» deb so'rashlari ketidan «Qaynonangiz bilan qandaysiz?» degan savol keladi. Kelin tushirganman, degan ayollardan darrov: «Kelin ko'nglingizdagidekmi?» deyishadi. Nega bunday?
• Qars ikki qo'ldan degan gap bor. Ilk davrda ziddiyatlarning yuzaga kelishi ikki asosiy omilga bog'liq: birinchisi, qaynonaning kelinga noma'lum odatlari, uy tutumi, muomala va tarbiya usuli bo'lsa, ikkinchisi, kelinlarning avvaldan qaynonaga qo'rqib, shubhalanib qarashlaridir.
• Yangi uyda o'z pozitsiyasini egallash hissi. Ba'zan kelinlar birinchi kundanoq yangi uyni sovuq urush maydoniga aylantiradilar. «Qaynonangga boshidan bo'sh kelma» degan gaplarning ta'siri bu.
• Hayajon. Qiz bola yangi uyda hayajonlanadi, eplab ketarmikanman degan shubhalar bo'ladi. Hayajon ko'p xatolarga olib keladi. Qaynonalar-chi? Ular yangi kelin tushganda nimalarni his qiladilar?
• Rashk. Istaysizmi, yo'qmi, u bo'ladi. Axir, o'g'lining hayotida shu paytgacha asosiy ayol ona edi. Endi unga sherik paydo bo'ldi, o'g'il nafaqat onasi, balki ayoliga ham talpinadi. Albatta, qaysidir onalar bundan xursand bo'lsalar, qaysilaridir kelinning o'g'ilga ta'siridan xavfsirashni boshlaydilar.
• Xususiy mulkchilik. Bu mening oshxonam, mening taxta-o'qlovim, mening ro'zg'orim deb kelayotgan ayol endi bularning barini boshqa ayol bilan bo'lishishi kerak.Siz bu ro'zg'orni bittalab o'zingiz yig'gansiz, saranjomu sarishta qilib tutib kelayapsiz. Kelin uchun bu narsalar siz qadrlaganingizchalik qadrli emas. Shuning uchun u sindirgan chinniga achinmaydi, bilib qolishingizdan qo'rqadi, xolos.
• Asabiylik. Siz ozmi-ko'pmi hayotning achchiq-chuchugini totgansiz, balki organizmingizda gormonal o'zgarishlar kechayotgandir, xullas asablaringiz 17-20 yashar qiznikichalik mustahkam emas. Uning xotirjamligi sizga boqibeg'amlik, ish qilish tezligi esa imillaganlik bo'lib ko'rinishi mumkin.
• Uyda kim beka ekanini ta'kidlab turish istagi. Yangi kelinni boshidanoq izmimga solib olaman, mening yo'rig'imdan yuradi degan maqsadlar ochiq aytilmasa-da, ohangdan, xatti-harakatlardan sezilib turadi. Bu munosabatlarni taranglashtiradi. Yuqorida sanab o'tilganlar ongli yoki ongsiz ravishda har qanday qaynona yoki kelinda bo'lishi mumkin. Ammo biz baxtli, totuv yashab kelayotgan qaynona-kelinlarni ham bilamiz-ku. Ular bunga qanday muvaffaq bo'lishar ekan?

Qaynona va kelin rasm.

Birinchi vaziyat: kelin gapga kirmasa...

• Nafisa kelin tushirsam, ahil-inoq bo'laman, uni o'zim yo'lga solaman deb o'ylardi. To'ydan bir hafta o'tar-o'tmas, bu ishning oson kechmasligini angladi. Ilk bora ko'cha supurgani ketayotgandayoq u keliniga ko'chaning supurgi-xokandozi alohida bo'lishini tushuntirgandi. Kelin ham tushungandek edi. Biroq bir necha kun ketma-ket o'z bilganidan qolmay uy supurgida ko'cha supurayotgani Nafisaning jahlini chiqardi. Arzimas narsaga muammo chiqargisi yo'q. Lekin indamay ketish ham yaramaydi: kelin ataydanmi yo farosatsizligidan o'z bilganidan qolmayotgandi. Halitdan shunaqa bo'lsa... Kelinlarning qulog'iga gap kirmasligidan ko'pchilik qaynonalar nolishadi. Xo'sh, nega ular shunday qilishadi?
• Bu gap ularga yoqmaganidan. Yangi kelin «Yo'q, unday emas, bunday» deb o'zinikini ma'qullashga jur'at topa olmas, ammo aytganingizni so'zsiz bajarib o'ziga xiyonat qilgisi ham yo'q. Bunday kelinlarga gapni qayta-qayta takrorlab, bajarilishini boshdan-oxirigacha nazorat qilib turishingiz kerak, shundagina kutilgan natijaga erishasiz.
• Gapning mohiyatini anglamaganlaridan. Nega endi ko'cha boshqayu uy boshqa supurgida supurilishi kerak deb o'ylashadi ular. Axir yuvib tashlasa bo'ladi-ku. Muhimi tozalab qo'yayapman-ku deyishadi. Ularga bor vaziyatni asoslab tushuntirib berishingiz kerak. Tushunsa va qabul qilsa, umrining oxirigacha siz o'rgatgandek qiladi.
• Bir qulog'idan kirib ikkinchisidan chiqib ketgani uchun. Ayrimlarning xayoli joyida emas, aytganingizni miyasiga quyib olmaydi. Ular o'chakishmayapti, atay qilmayapti, shunchaki xayoli parishon, tabiati shunday. Bunday kelinlarga har safar aytib turishingiz kerak. Na iloj, har to'kisda bir ayb. Ko'nasiz-da.
• Mahmadonaligidan. Uning har bir ishga yondashuvda o'z pozitsiyasi bor. «Uyni supurgida supurmayman, changyutkichda tozalayman-ku» deyishadi tanbehingizga javoban. Xullas, u desangiz bu deydi, aytganidan qolmaydi. Ularga boshidanoq tushuntiring: «Aytganlarimni bir og'iz so'z demay bajarasiz, keyin nimaga shunaqa ekanini tushuntiraman». Maslahatimiz, avval ishni bajartirib, keyin muhokama qiling. Aks holda bu mahmadona bilan kun bo'yi muhokamalashib, amaliy ishga hech qachon o'tmasligingiz xavfi bor.

Qaynona kelin munosabatlari.

Ikkinchi holat: kelin gap qaytarsa.

• Masturaxon mahallaning oldi ayollaridan, davralarning to'rida. O'ziga teng oiladan kelin qildi. Ammo kelinning tili juda chaqqon ekan. Falon kiyimingizni kiyib chiqing, salomga boramiz desa, «Yo'q, men uni salom uchun tiktirmaganman» deydi, «Pismadon ovqatni qiling» desa, «O'g'lingiz semirib ketyaptilar, u kishiga bu mumkinmas» deya joyida yopishtiradi. «Ie, yurtning oldida yurgan odam, sen chittakka gapim o'tmaydimi» deb Masturaxonning peshonasi tirishadi. Ana, hamma janjalning boshi til o'zi. Xo'sh, kelin nega unday qilayapti? Masturaxon bunga qarshi qanday choralarni qo'llay oladi?
• Tarbiyasi shunday. Oilada o'ylaganini aytib o'rgangan. Qaynonasini hurmat qilsa-da, baribir fikrini bildirishi kerak. Bunday kelinlarga chora – yaxshi gap. «Aylanay qizim, siz aytganni xo'p deb qiling, keyin gaplashamiz», – deyiladi.
• Erkaligidan. Ota-onasi doim fikri bilan qiziqishgan, gaplarini inobatga olishgan. Siz esa bu uyda qoidalar boshqachaligini anglatishingiz kerak. Birinchi marta gap qaytargandayoq: «Qizim, sizdan kattaman, tajribaliroqman. Menga ishoning-da, aytganimni qiling, keyin xursand bo'lasiz», – deysiz. Xullas, bolam-bo'tamlab yo'lga solasiz.
• Tilini tiya olmaydi. Ayrim kelinlarning tili juda yugurik bo'ladi. Shunga o'rgangan-da, nima qilamiz endi. Ular bilan talashish asabbuzarlikka olib keladi, xolos. Siz tadbirkor bo'ling, zahrini sochmoqchimi, xujumga o'ting: «Men iltimos qildim, kelinjon. Fikringizni o'zingizda saqlab turing-da, iltimosimni bajaring», – deng. Toki u o'z o'rnini bilsin. Siz ham favqulodda sabab bo'lmasa, ortiqcha o'jarlik qilmang. Qani, bilganicha bajarib ko'rsin-chi. Haddidan oshsa, achchiq-tiziq gaplarini qo'ymasa, oila kengashida muhokama qilish, shunday qiz tarbiyalagan ota-onani ham muhokamaga chaqirish kerak. Lekin muhokama do'stona, xotirjam muhitda o'tishi lozim.

Uchinchi vaziyat: kelin yolg'on gapirsa.

• Sojidaxon uch qizni uzatgach, kelin qildi. Qizlarining yangi oilaga ko'nikishi qiyin bo'lganini ko'rgani uchun kelinga ortiqcha
talabchanlik qilmadi, sharoit yaratishga harakat qildi.Kelin ham ochiqqina ekan, elib-yugurib xizmatini qildi. Ammo bir yomon odati bor ekan, ko'p yolg'on so'zlarkan. Ishga boraman deydi-da, ketidan kimdir onasi bilan bozorda yurganini aytib qoladi. Sojidaxonning boshi qotgan: yolg'on gapirgani tap tortmagan kelin boshqa ishlarni ham qilmasmikan?

Yana o'sha savollar: nega shunday bo'lyapti?

• Rost gapirishga qo'rqqanidan. Masalan, biron joyga borishga ruxsat so'rasa, rad javobini olishdan qo'rqadi. Siz ana shu qo'rquvni bartaraf etishga harakat qiling. Bo'lar-bo'lmasga ko'cha daydishiga qo'yib qo'ying, demaymiz, faqat rad va tasdiq javoblari muvozanati teng bo'lsin. So'rasa javob berishingiz mumkinligini, bordi-yu, rad etsangiz, buning jiddiy sababi borligini bilsin.
• Yolg'on gapirishga odatlanganidan. Bunisi endi jiddiyroq, chunki tarki odat amri mahol. Lekin tarbiyalasa bo'ladi. Gap qanday masalalarda aldayotganida. Mayda-chuydalarda yolg'onlasa, pashshadan fil yasash kerakmas. Biroq nomus, vafo, kattaroq pul borasida yolg'on ishlatsa, yo boshidan masalani ko'ndalang qo'yib odatidan voz kechishini talab qilasiz (keyin ketidan izma-iz yurib tekshirasiz ham), yo bunday kelinning bahridan o'tasiz.

Munosabatlarda ziddiyatlar yuzaga kelsa

• Sabrliroq bo'ling – siz kattasiz.
• Mayda-chuydalarni ko'nglingizga olmang, asablaringiz kerak.
• Keliningizning yaxshi tomonlarini eslang.
• Yaxshi gap bilan yo'lga solishga urining, gap kor qilmasa, o'zingiz bajarib ko'rsating.
• Keliningiz haqida yaxshi gumonda bo'ling.
• Unutmang, ideal kelin bo'lmaydi.
• Kechirimli bo'ling.
• Vaqti kelganda maqtashni ham biling.